De Angelsaksische Bijbel
Gods Woord bewezen bewaard (deel 2)
Inleiding
In de studie “De Gotische Bijbel: Gods Woord bewezen bewaard” hebben we gezien dat er in de Middeleeuwen allerlei groeperingen waren die weldegelijk de Bijbel lazen, en daardoor niet bogen voor de macht van de Rooms-Katholieke Kerk. De Bijbel die zij lazen was de oude Latijnse Vulgaat (niet de Roomse Vulgaat van Hiëronymus), en deze is een getuige van de Reformatietekst zoals wij deze kennen in de Statenvertaling en de King James 1611. Het gevolg was dat deze groepen door Rome tot “ketters” bestempeld werden, en dat zij zwaar vervolgd werden. Miljoenen Bijbelgelovende Christenen vonden de dood. En vele Bijbels werden verbrand!
Wanneer wij in onze Christelijke encyclopedieën kijken, dan zien we dat deze mensen in navolging van Rome ook als “ketters” beschreven worden! En daarin zien we de stempel die Rome op de geschiedenis heeft willen en kunnen drukken. Iedereen leert nu dat er in de Middeleeuwen één “Christelijke” kerk was, Rome, en daarnaast waren er ketters die vervolgd werden, omdat zij een dwaalleer volgden. Bijna niemand weet dat juist binnen die zogenaamde ketterse groeperingen de ware Gemeente van Christus gevonden werd, omdat onze zogenaamde “Christelijke” boeken dat niet vertellen! Zo heeft Rome niet alleen de Bijbel, maar ook de geschiedenis kunnen vervalsen.
Zo was er ook een vroege Syrische vertaling, de Peshitta (157 na Chr.). Ook deze vormt een getuige voor het feit dat de Bijbel, die wij als de Reformatiebijbel kennen, reeds bij de eerste Christenen in omloop was.
Zo zagen we dat de Bijbel ook reeds vroeg in het Gotisch, een Germaanse taal, vertaald was. In ca. 350 na Chr. was er de Gotische Bijbel van Wulfilas. Maar dat betekent dat reeds voor die tijd ook Bijbelgedeelten in het Gotisch door Europa gingen. De Gotische Bijbel getuigt óók van de tekst zoals wij deze kennen in de Statenvertaling en de King James 1611! Dit alles sluit volledig aan bij het feit dat Paulus reeds in 60 na Chr. zegt dat Jezus Christus door de prediking geopenbaard is en door de profetische Schriften onder al de heidenen bekend is gemaakt. In Rom. 16 : 24 – 26 lezen we: “De genade van onze Heere Jezus Christus zij met u allen. Amen. Hem nu, Die machtig is u te bevestigen, naar mijn Evangelie en de prediking van Jezus Christus, naar de openbaring der verborgenheid, die van de tijden der eeuwen verzwegen is geweest; Maar nu geopenbaard is, en door de profetische Schriften, naar het bevel van de eeuwige God, tot gehoorzaamheid des geloofs, onder al de heidenen bekend is gemaakt”. In de tweede en derde eeuw waren reeds vele Goten Christen. Maar ook van hen wordt gezegd dat zij een dwaalleer verkondigden, zij zouden het Arianisme, de leer dat Jezus niet God is, aanhangen. En daarmee vormden zij, zoals Jongbloeds atlas het zegt, “een bedreiging voor de katholieke othodoxie” [1]. Wanneer men zou zeggen: “een bedreiging voor de katholieke afgodendienst”, was dat beter op zijn plaats geweest. De Goten geloofden weldegelijk dat Jezus God was. De Gotische Bijbel getuigt daarvan, en is geenszins aangepast (zoals onze nieuwe vertalingen wel aangepast zijn, zie bijvoorbeeld de aanpassingen in de BGT!). Laten we nog één voorbeeld bekijken:
Hier zien we opnieuw dat de nieuwe vertalingen weglaten dat Jezus Christus de Heere is. En we zien dat de Gotische Bijbel van vlak na Christus dezelfde tekst heeft als onze Statenvertaling en de King James 1611. Met het feit dat Rome de Goten als groep geheel tot Arianisten heeft kunnen bestempelen, en daarmee heeft kunnen vervolgen, en dat mensen daardoor tegenwoordig niet op de hoogte zijn dat er al heel vroeg in de geschiedenis Christen Goten waren, en dat dezen zelfs in protestantse boeken “een bedreiging” [3], en dus “ketters” genoemd worden, zien we opnieuw hoe de Rooms-Katholieke Kerk de geschiedenis ten gunste van zichzelf heeft weten te herschrijven.
Met andere woorden: de Gotische Bijbel vertelt een ander verhaal dan de geschiedenis zoals deze door Rome gedicteerd wordt. De Gotische Bijbel laat zien dat er reeds vroeg Christenen waren, die naast het Grieks, Latijn en Syrisch, Gods Woord lazen in het Gotisch. Gods Woord, de profetische Schriften, werd “onder al de heidenen” verkondigd. Maar daardoor werden zij vervolgd door Rome. Zij lazen Gods Woord, waardoor Rome met een valse Vulgaat ging komen, en later de Reformatietekst van Gods Woord in de ban heeft gedaan!
De Angelsaksische Bijbel
Zoals men in Nederland (onterecht) leert dat Bonifatius het Evangelie bracht in ca. 700 na Chr., zo leert men ook dat het Evangelie pas in Engeland kwam in 597 na Chr., door een zekere Augustinus [4]. Echter ook voor Engeland geldt dat het Evangelie daar al lang voor die tijd binnengedrongen was [5]. Zo blijkt dat de Oude Latijnse vertalingen (dus niet de Roomse!) reeds tussen 100 en 200 na Chr. ook in Brittanië circuleerden [6]. Vaak wordt aangenomen dat John Wycliff voor het eerst een Bijbel in het Engels vertaalde [7]. En ook dat hij dit deed aan de hand van de Roomse Vulgaat. Hierover is grote verdeeldheid [8], maar laat de tekst van Wycliff voor zichzelf spreken, zoals we zo direct zullen zien! Maar Wycliffs vertaling is niet de eerste vertaling naar het Engels. Wycliff gebruikte voor delen van zijn vertaling reeds bestaande vertalingen [9]! Zo werd voor het Engels van vandaag de dag Angelsaksisch, een soort Oudengels, gesproken: een vroege vorm van de Engelse taal. Volgens Wikipedia werd deze taal tussen 450 en 1150 na Chr. gesproken [10], alhoewel er bronnen zijn die aangeven dat deze taal al veel eerder gesproken werd [11]. En ook in het Angelsaksisch was Gods Woord reeds bekend! Wycliff geeft in zijn proloog bij zijn Bijbel bijvoorbeeld aan dat Beda de Bijbel reeds in het Angelsaksisch vertaalde (ca. 700 na Chr.) [12]. Maar ook daarvoor moet de Bijbel in de Angelsaksische taal al bekend zijn geweest [13]. De meerderheid van overgebleven Angelsaksische handschriften laat, net als bij de Gotische Bijbel, zien dat deze niet vertaald zijn vanuit de vervalste Vulgaat van Hiëronymus, of vanuit de vervalste Alexandrijnse handschriften, die door Westcott en Hort gebruikt zijn, maar vanuit de oude Latijnse Vulgaat [14]. En dat betekent dat de Bijbeltekst, reeds voordat de Paus de macht kreeg in Engeland, in het Angelsaksisch grotendeels dezelfde inhoud had, zoals wij die kennen in onze Statenvertaling en de King James 1611. We gaan niet de hele geschiedenis van de Angelsaksische Bijbel nalopen. Maar laat ook in dit geval de tekst voor zichzelf spreken.
Voorbeeld: “maar bij alle woord Gods”
Laten we eerst naar één van de voorbeelden kijken, die u ook kunt vinden in de studie over de Gotische Bijbel. Het betreft Luk. 4 : 4. In die studie zagen we dat (door toedoen van de Alexandrijnse handschriften) het gedeelte “maar bij alle woord Gods” in (nagenoeg) alle nieuwe vertalingen mist. We zagen dat de Gotische Bijbel, van voor 350 na Chr., deze woorden wel heeft! Hoe zal dat met de Angelsaksische Bijbel zijn?
De Angelsaksische Bijbel heeft deze woorden dus ook!
Voorbeeld: “gesterkt in de geest”
Een volgend voorbeeld waarin we zien hoe zowel de Gotische tekst als de Angelsaksische Bijbel dezelfde woorden bevatten als onze Reformatie-Bijbels is Luk. 2 : 40. We zien dat men de Heere Jezus in de nieuwe vertalingen eerder als een fysiek sterk mens weergeeft, dan dat Hij sterk werd “in de geest”. De oorsprong van deze wijziging ligt in de valse Vulgaat.
We zien tevens dat ook de Wycliff-vertaling dezelfde bron had als de Statenvertaling!
Voorbeeld: “Mijn Vader”
In het volgende voorbeeld (Joh. 10 : 32) zien we hoe de Heere Jezus God “Mijn Vader” noemt, omdat Hij de eniggeboren Zoon van God is. De nieuwe vertalingen maken hier meestal “de Vader” van, wat de relatie tussen de Vader en de eniggeboren Zoon uit de tekst wegneemt. Deze wijziging komt weg bij de Alexandrijnse handschriften. We zien dat zowel de Gotische Bijbel als de Angelsaksische tekst hetzelfde hebben als de Reformatie-Bijbels. En ook de Wycliff-Bijbel vertaalt hetzelfde!
Voorbeeld: Zoon van God of Zoon des mensen?
Nog een voorbeeld uit Joh. 9, waar de Heere Jezus een blindgeborene geneest. In dat gedeelte gaat het erom of de Heere Jezus “van God” afkomstig is. Zie bijvoorbeeld Joh. 9 : 16, waar geschreven staat: “Sommigen dan uit de Farizeeën zeiden: Deze Mens is van God niet, want Hij houdt de sabbat niet. Anderen zeiden: Hoe kan een mens, die een zondaar is, zulke tekenen doen? En er was tweedracht onder hen”. Verderop zegt de blindgeborene tegen de Farizeeën, in Joh. 9 : 32 en 33, het volgende: “Van alle eeuw is het niet gehoord, dat iemand de ogen van een blindgeborene geopend heeft. Indien Deze van God niet was, Hij zou niets kunnen doen”. Het gevolg voor deze man is dat hij door de Farizeeën geëxcommuniceerd wordt (vers 34). Dat is precies wat er ook met de Bijbelgelovende Christenen is gebeurd door bijvoorbeeld de keizers, de pausen en Bonifatius! Maar de man wordt niet door de Heere Jezus afgewezen! De Heere Jezus zegt tegen hem in vers 35: “…Gelooft gij in de Zoon van God?”. Maar kijk wat de nieuwe vertalingen daarvan maken op grond van de Alexandrijnse handschriften. In de discussie of de Heere Jezus van God afkomstig was, zou Jezus zeggen: “Gelooft u in de Mensenzoon?” Het ging in de context toch over de discussie of de Heere Jezus van God kwam? Heel duidelijk blijkt uit de context dat de Statenvertaling en de King James 1611 gewoon kloppen. De Heere Jezus vroeg: “Gelooft gij in de Zoon van God?”(!). En wat zien we? Dit is de tekst die de Goten reeds voor 350 na Chr. kenden. Dit is de tekst die de Angelsaksen lazen rond 700 na Chr. En ook Wycliff had deze tekst. Dit is de tekst zoals die in de Engelse vertalingen tot op de Reformatietekst aanwezig was! Dit is de tekst zoals wij die kennen in onze Statenvertaling. God heeft Zijn Woord door de eeuwen heen bewaard!
Voorbeeld: “gelooft in Mij”
Een laatste voorbeeld. Zoals de Heere Jezus aan de blindgeborene vroeg: “Gelooft gij in de Zoon van God?” Zo zien we op diverse plaatsen in de Bijbel dat het gaat om het geloof in Hem. Want Jezus Christus is “de Weg, en de Waarheid, en het Leven. Niemand komt tot de Vader, dan door” Hem (Joh. 14 : 6). En zo lezen we in Mark. 9 : 42 dat de Heere Jezus over de kinderen zegt: “En zo wie één van deze kleinen, die in Mij geloven, ergert, het ware hem beter, dat een molensteen om zijn hals gedaan was, en dat hij in de zee geworpen was”. De Heere Jezus maakt heel duidelijk dat het gaat om geloof in Hem. Er wordt heel wat af geloofd in deze wereld. Er zijn vele religies. Maar gelooft men ook in Jezus Christus, zodat men niet verloren gaat? In de nieuwe vertalingen wordt vaak in het midden gelaten in wie wij moeten geloven. Opnieuw is dit een wijziging naar aanleiding van de Alexandrijnse handschriften. Maar we zien opnieuw dat zowel de Gotische Bijbel als de Angelsaksische Bijbel hetzelfde zeggen als de Statenvertaling en de King James 1611. En ook de Wycliff-vertaling zit weer in dezelfde lijn. Door de eeuwen heen hebben Bijbelgelovende Christenen geweten dat het gaat om het geloof in de Heere Jezus!
Hetzelfde zien we bijvoorbeeld gebeuren in Joh. 6 : 47.
En opnieuw geldt dat zowel de Gotische als de Angelsaksische Bijbel dezelfde weergave hebben als de Statenvertaling en de King James 1611.
Tot slot
Heel vaak wordt er gezegd, om de zoveelste nieuwe vertaling goed te praten, dat ook de King James 1611 ontstaan is uit een serie vertalingen. Iedere keer zou er opnieuw vertaald zijn. Maar wanneer u naar de besproken voorbeelden kijkt, dan ziet u dat die reden niet opgaat. U ziet tussen de diverse Engelse vertalingen (van voor de KJV1611) weliswaar kleine verschillen, maar het betreft vooral spellingsverschillen. De woorden die in de nieuwe vertalingen weggelaten worden, staan in alle Engelse vertalingen tot aan de Reformatie-Bijbel (en dan hebben we het hier natuurlijk niet over bijvoorbeeld de rooms-katholieke Douay Rheims). Met de nieuwe vertalingen is dus wat anders aan de hand! En wij weten wat daar de oorzaak van is, en welk instituut de vervalsingen in de hand werkt.
Maar:
“Want alle vlees is als gras, en alle heerlijkheid des mensen is als een bloem van het gras. Het gras is verdord, en zijn bloem is afgevallen; Maar het Woord des Heeren blijft in der eeuwigheid; en dit is het Woord, dat onder u verkondigd is” (1 Petr. 1 : 24, 25).
[1] ‘De Atlas van de Bijbel en de geschiedenis van het Christendom’, Tim Dowley en Peter Wyart, Uitgeverij Jongbloed, Heerenveen, 1997, blz. 82, 83.
[2] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[3] ‘De Atlas van de Bijbel en de geschiedenis van het Christendom’, Tim Dowley en Peter Wyart, Uitgeverij Jongbloed, Heerenveen, 1997, blz. 82.
[4] ‘Augustinus van Canterbury’, Wikipedia, De vrije encyclopedie, bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustinus_van_Canterbury.
[5] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 676 – 680.
[6] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 676.
[7] ‘Geschiedenis Engelse bijbelvertaling’, dr. P. de Vries, Standvastig, GBS, maart 2011, bron: http://getrouwevertaling.nl/btl-engelsebijbelvertaling.html.
[8] Zie bijvoorbeeld: ‘The Wycliffe Translation’, bron: http://watch.pair.com/TR-18-wycliffe-bible.html.
[9] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 775.
[10] ‘Oudengels’, Wikipedia, De vrije encyclopedie, bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Oudengels.
[11] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 686.
[12] ‘The Wijcliffite Bible: Form the Prologue’, Edited bij James M. Dean, bron: http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/wyclif.htm.
[13] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 686, 687.
[14] ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 701.
[15] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[16] ‘Anglo-Saxon Bible’, bron: http://wordhord.org/nasb/.
[17] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[18] Zie ondere andere ‘Middle English Dictionary’, bron: https://books.google.nl/books?id=niiOyLHUdicC&pg=
PA318&lpg=PA318&dq=gestrangod&source=bl&ots=
6aQMCwXYtL&sig=6lfrv5wqmaaAvjEwrmjViJNrjKM&hl=nl&sa=X&ei=
3nKFVcjpDsScsgGPwJrQAg&ved=0CDIQ6AEwAw#v=onepage&q=gestrangod&f=false. Zie ook: ‘In Awe of Thy Word: Understanding the King James Bible, Its Mystery and History, Letter by Letter’, G.A. Riplinger and Bryn Riplinger Shutt, A.V. Publications Corp., USA, 2003, blz. 652.
[19] ‘Anglo-Saxon Bible’, bron: http://wordhord.org/nasb/.
[20] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[21] ‘Euangelium secundum Iohannem : the Gospel of Saint John in West Saxon’, bron: https://archive.org/details/euangeliumsecund00brig.
[22] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[23] ‘Anglo-Saxon Bible’, bron: http://wordhord.org/nasb/.
[24] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[25] ‘Anglo-Saxon Bible’, bron: http://wordhord.org/nasb/.
[26] ‘Browse the Gothic Bible’, bron: http://www.wulfila.be/gothic/browse/#TOC.
[27] ‘Anglo-Saxon Bible’, bron: http://wordhord.org/nasb/.
