De geestelijke wereld

Aanval op het gebeds'wapen' 

“Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed,

maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de  

geweldhebbers van deze wereld, van de duisternis dezer eeuw,

tegen de geestelijke boosheden in de lucht” 

(Ef. 6 : 12).

Inleiding

Wij hebben van de Heere de wapenrusting Gods gekregen om staande te kunnen blijven in de nachtelijke wereld. Het Woord van God, geloof en gebed hebben een centrale rol in deze wapenrusting. Gods Woord is waarheid, en door uw lendenen daarmee te omgorden, en alles te toetsen aan Gods Woord, zult u standvastig worden en niet geestelijk vermoeid raken. Door uw voeten te schoeien met de bereidheid van het Evangelie, wat u doet door u te bereiden, voor te bereiden, in Gods Woord, krijgt u Gods vrede, Gods welbehagen in u wonen, temidden van een duistere wereld, en kunt u rekenschap geven van uw geloof. Door het Volbrachte Werk van Jezus voor uw leven aan te nemen, bent u verzekerd van uw behoud, omdat de Heere u Zijn gerechtigheid toerekent (borstwapen). Vanuit Zijn Woord mag u in geloof het schild heffen en staande blijven, omdat de vurige pijlen van de boze zullen uitblussen. Het Woord is meteen ook het zwaard des Geestes, waarmee dwaalleer onderkend en neergeveld kan worden. Wanneer u vanuit de Bijbelse verwachting blijft leven, beschermt u dat tegen al het menselijke gefilosofeer, “Het zou toch ook zo kunnen zijn dat…”, en daarmee wordt u beschermd tegen onzekerheid in uw gedachten! Daarnaast is het gebed het communicatiemiddel met de Heere. U mag Hem aanbidden, u mag belijdenis doen, u mag Hem danken, en u mag voorbeden doen!

Surrogaat wapenrusting

De vijand van God probeert mensen te laten steunen op een valse wapenrusting. Op allerlei manieren probeert hij toch bij gelovigen binnen te komen en hun geloofsvertrouwen te verwoesten. Hoezo een valse wapenrusting? We hebben vele voorbeelden gezien hoe de satan door middel van de vele nieuwe vertalingen, zaken aan Gods Woord heeft toegevoegd, maar er ook vanaf heeft gedaan! Het “Zo zegt de Heere” wordt vandaag de dag niet veel meer gehoord, en men gelooft veelal niet meer in de Absolute Boodschap van de Absolute God! “Het is maar hoe je het uitlegt…”, wordt veel gehoord. Barry Burton gebruikt in zijn boekje over de vertalingen “Let’s Weigh the Evidence” een treffende vergelijking. Hij zegt: “Wat voor een wapen hebben wij eigenlijk gekregen? Een zwaard of een botermesje?” Volgens Efeze 6 : 17 hebben wij een zwaard gekregen, het zwaard des Geestes! Volgens de Heere hebben wij dit zwaard nodig! Maar zodra wij dit door een eigen gekunsteld botermesje gaan vervangen, kunnen wij de vijand niet meer weerstaan, en zijn dwaalleer niet meer neervellen! Wanneer mensen in dit straatje van de nieuwe vertalingen meegaan, dan is de wapenrusting in feite al van nul en generlei waarde. Niet omdat de wapenrusting Gods van slechte kwaliteit is, maar men heeft Gods wapenrusting niet geheel aangetrokken (Ef. 6 : 11), men heeft HET zwaard door surrogaat vervangen, en daardoor is men vatbaar voor de “vurige pijlen van de boze” (Ef. 6 : 16).

Wanneer mensen Gods Woord niet meer hebben, en niet meer willen toetsen aan Gods Woord, wat wel onze opdracht is (Hand. 17 : 11), dan heeft de vijand een vrij slagveld. Hij kan doen wat hij wil, wanneer hij maar rekening houdt met de gevoelens van de mensen. Wanneer het goed voelt, lopen de mensen er wel achteraan. Vandaar ook dat de Bijbel laat zien, dat de duivel verschijnt als een engel des lichts. In 2 Kor. 11 : 14 staat geschreven: “En het is geen wonder; want de satan zelf verandert zich in een engel des lichts”. Hij verschijnt als het goede, maar hij is het kwade! Een wolf in schaapskleren! In Matth. 7 : 15 lezen we: “Maar wacht u van de valse profeten, die in schaapskleren tot u komen, maar van binnen zijn zij grijpende wolven”.

Aanval van de boze op het gebed

Zo is er momenteel een duidelijke aanval van de satan op het gebedsleven van de gelovigen! Er bestaan heidense vormen van gebed, die

niets te maken hebben met het bidden tot de hemelse Vader. Zo moeten we bijvoorbeeld niet bidden tot de Geest, maar bidden in de Geest, net zoals we worden opgeroepen om te wandelen in de Geest. Gods Woord leert ons tevens dat we niet met vele herhalingen moeten bidden. In Matth. 6 : 7 staat geschreven: “En als gij bidt, zo gebruikt geen ijdel verhaal van woorden, gelijk de heidenen; want zij menen, dat zij door hun veelheid van woorden zullen verhoord worden”. In de Statenvertaling staat in de kanttekeningen bij “ijdel verhaal van woorden”: “dat is, wanneer enige woorden of rede zonder nood of ernst dikwijls herhaald worden”. Zo lezen we in de Engelse King James 1611 heel gewoon: “use not vain repetitions”, wat vertaald betekent: “gebruik geen ijdele of nutteloze herhalingen”. Die herhalingen lijken op de mantra’s die we in Oosterse religies tegenkomen. Exact zoals de Bijbeltekst aangeeft: “gelijk de heidenen” doen. Ondanks dat Gods Woord hier tegen waarschuwt, zien we dat mensen in liedjes, die vaak als gebeden gezongen worden, steeds meer gebruik maken van herhalingen. Maar ook in het bidden rukt dit op. Er is een enorme opkomst van het contemplatieve christendom. In deze studie willen we daar verder op ingaan. Wat is het, en waarom is het van belang om er aandacht aan te besteden?

Wat gebeurt er in het “christelijke wereldje”?

Dhr. Geelhoed schrijft in één van zijn nieuwsbrieven:

“Een vriendin van mijn dochter bezocht een weekend van de christelijke studentenvereniging waar ze lid van was. Ze kwam een kamer binnen met gedempt licht. De aanwezigen zaten in het half duister in een kring. Voor ieder van hen stond een brandende kaars. Toen ze later vroeg wat ze deden vertelden de deelnemers dat ze daar op boodschappen van God aan het wachten waren” [1].

Op zijn internetsite geeft hij nog een voorbeeld:

“Een tijd geleden vertelde een meisje, dat de basisbijbelstudie bezocht, de volgende belevenis. Ze was die zomer met een team “evangelische” christenen in Roemenië geweest. Geregeld werden met het team godsdienstige samenkomsten gehouden, aan het eind van elke samenkomst werd een oefening in stilte gehouden. Ieder werd op dat moment verzocht stil te zijn, de ogen dicht te doen, nergens aan te denken, jezelf leeg te maken, en te verwachten dat God zou spreken in beelden, visioenen, directe godswoorden, etc. Als je zo'n boodschap ontving mocht je die uitspreken” [2].

Dit waren geen samenkomsten in een boeddhistisch klooster, maar dit waren samenkomsten van groepen christenen! Dit is niet de manier waarop christenen tot voor kort in gebed gingen. Is dit wel Bijbels?

Nog een voorbeeld. Mijn vrouw heeft in 2003 een tijdje deelgenomen aan een cursus van Stichting Koinonia, waarbij men op een bepaald moment “het gebed van de vrede” ging aanleren. Hierbij moest een gemakkelijke houding aangenomen worden, waarbij voor vrede voor het lichaam gebeden werd, waarbij elk deel van het lichaam genoemd werd. In de cursus handleiding staat vervolgens:

“Het is belangrijk dat jezelf ook in de “rust van de Heer” gaat staan; je bidt dan ook rustig en neemt de tijd. Daarna kun je bidden voor de “vrede van de ziel & de geest”. Neem vooral de tijd en straal ook die vrede uit! (…) Het is goed om de cliënt duidelijk te maken dat wanneer hij/zij thuis die vrede zoekt, het soms goed is om de verbeelding te gebruiken. Om de bescherming van de Heer “aan de lijve” te ervaren kan het bijv. helpen om een deken om je heen te slaan. Dit kan je helpen om de vrede te vinden; denk in dit verband ook aan het gebruik van de gebedsmantel bij de Joodse gelovigen” [3].

Is dit Bijbels? Onze God is geen God van verbeelding! Waarom moeten wij bij het bidden opeens op onze lichaamshouding letten? Kunnen wij Gods geborgenheid ervaren door onder een deken te gaan zitten, en ons dan Zijn geborgenheid in te beelden? Werkelijke vrede heeft de Heere Jezus aan het kruis bewerkt, door voor ons Zijn bloed te vergieten. Alleen wanneer mensen dat aannemen krijgen zij van God vrede in hun hart. Door het Volbrachte Werk hebben mensen vrije toegang tot God de Vader (Ef. 2 : 14 – 18; Kol. 1 : 20). Dat brengt verzoening en rust. Dat is wat de Bijbel, Gods Woord, vertelt over vrede, en niets anders! Wat is er toch aan de hand in het “Christelijke wereldje”?

Contemplatief christendom

Wat is contemplatief christendom? Ik citeer uit een nieuwsbrief van dhr. Geelhoed:

“De contemplatieve beweging, in de vorm waarin wij die momenteel tegenkomen, is ontstaan in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw in de Rooms-katholieke Kerk. Via de charismatische beweging is het contemplatieve christendom inmiddels aan het doordringen in evangelische en reformatorische kringen. Het kenmerkende van de beweging is dat men ‘godservaringen’ zoekt door het toepassen van allerlei onbijbelse technieken. Via deze technieken probeert men ‘God’ te ervaren. De voornaamste techniek is contemplatief gebed. Bij contemplatief gebed neemt men een gebedswoord of een gebedszinnetje. Sommigen in de beweging spreken over een gebedsmantra. Die ‘gebedsmantra’ gaat men telkens weer aandachtig herhalen. Het liefst op het ritme van de ademhaling. Als gevolg daarvan, zo getuigt men, gaat men ‘God’ ervaren. Als je het lang genoeg doet” [4].

Religies: op zoek naar Verlichting

Zelfs in Christelijke kring wordt het woord mantra dus al gebruikt! Maar waar komt de mantra vandaan? En waar dient een mantra toe? Waar verschillende religies naar streven is verlichting. De één noemt het Nirvana, de ander kosmisch bewustzijn, of nog weer anders. Men probeert het te bereiken door yoga, zen, ascese of (een andere vorm van) meditatie. In vele religies ziet men het menselijke lichaam, maar ook de menselijke geest als een obstakel op de weg naar een hoger bewustzijn. De waarheid speelt hierbij geen rol, want men gelooft niet in een absolute waarheid. De realiteit van de waarheid moet ervaren worden door psychische of bovenrationele input. En het werkt, en dat is gevaarlijk, omdat mensen daardoor verleid worden. Men ervaart toch iets geweldigs?[5]

Wanneer de rationele mentale processen teniet gedaan zijn, volgt er verlichting voor de mysticus doordat hij ernaar zoekt zijn geest van de beperking van zijn lichaam te bevrijden. Het “één worden met het universum” is geen onbekende zinsnede. Wanneer de behuizing van het vlees eenmaal achter is gelaten, hebben tijd en ruimte geen grenzen meer. Dit geeft geweldige ervaringen, omdat het geestelijke wezens de mogelijkheid geeft om de “ware ik” te begeleiden, wanneer het buiten het lichaam zoekt naar de essentie van het leven[6]. Tevens krijgen geestelijke wezens de kans om het hulpeloze lichaam binnen te treden. Deze geestelijke wezens zijn reëel, maar zijn niet van God afkomstig, omdat Hij niet geopenbaard heeft in Zijn Woord, dat Hij mensen op een dergelijke wijze zoekt. Sterker nog, de Heere waarschuwt tegen dit soort praktijken. In de Bijbel laat de Heere zien, dat er naast Hem en Zijn dienaren, ook nog de duivel, zijn duivelen en gevallen engelen bestaan. De Heere waarschuwt niet voor niets in Ef. 6 : 12: “Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de geweldhebbers van deze wereld, van de duisternis dezer eeuw, tegen de geestelijke boosheden in de lucht”.

De verlichting, die men bereikt, is eigenlijk een vorm van zelf-vergoddelijking. Het is een “verhoging” van het ego, die ertoe leidt dat velen denken dat een “Christus-bewustzijn” inwoning bij ze heeft gemaakt, of dat men gelooft dat men God is. Vervolgens is de overtuiging van oordeel en verantwoording afleggen aan een absolute God, waar de Heilige Geest in de harten van de mensen aan werkt (Joh. 16 : 8), weg[7]. Wanneer men het ego verhoogt, is dat niet best. De Heere zegt in Zijn Woord over het ego van de mens het volgende: “Arglistig is het hart, meer dan enig ding, ja, dodelijk is het, wie zal het kennen” (Jer. 17 : 9). Hier vinden we de ware reden van de zoektocht van de mens naar verlichting. Men wil zich niet laten verlichten door Het Licht (Joh. 1 : 9), maar men heeft de duisternis liever gehad (Joh. 3 : 19), en wil geen rekenschap geven aan God. Men vertrouwt op zichzelf en het valse licht dat men daarbij ontvangt van de “engel des lichts” (2 Kor. 11 : 14).

Wat is meditatie?

Maar hoe mediteert men dan? Het is een proces waarbij de geest buiten werking wordt gezet. Dit kan op verschillende manieren. Door te vasten, door bepaalde houdingen aan te nemen, door lange perioden van stilte en door herhaling van mantra’s. Dit zijn slechts enkele manieren. De mantra is echter de meest populaire methode. Door herhaaldelijk een woord of lettergreep te zingen of te zeggen (vaak op dezelfde toon) worden de zenuwen van het zintuiglijke vermogen uitgeschakeld. Dit is een fenomeen dat heel goed geïllustreerd wordt door een kamer met een sterke lucht binnen te gaan. De geur zal langzamerhand niet meer te onderscheiden zijn. De reukzenuw is uitgeschakeld! Wanneer de geest eenmaal leeggemaakt (ontledigd) is van enig objectief bewustzijn van de buitenwereld, ervaart de mysticus iets van wat lijkt op een ‘eenheidsgevoel’. Vaak wordt er over een gevoel van vreugde, vrede en onmiskenbare zegen gesproken. Waar komen die verschijnselen vandaan? De intensiteit van de ervaring veroorzaakt biologische reacties, die lijken op de effecten van het gebruik van drugs. Daarbij kunnen geestelijke wezens gebruik maken van een “lege geest” en spiritistische hallucinaties teweeg brengen[8]. Men spreekt ook wel van een ontledigingstechniek[9].

Gebedsmantra’s in Christelijke kringen

Het erge is dus, dat men tegenwoordig in Christelijke kringen spreekt over ‘gebedsmatra’s’! Dhr. Geelhoed citeert in zijn nieuwsbrief uit een boek van Kick Bras, een dominee uit de PKN en auteur van verschillende boeken over spiritualiteit. Het citaat is als volgt:

“We gaan ons oefenen in contemplatief gebed ...In de stilte doe je niets anders dan …God toe te laten op zijn verborgen wijze in jou aanwezig te zijn. Je zult merken dat je gedachten vaak afdwalen. Dat is niet erg …probeer telkens met behulp van je ademhaling terug te keren tot innerlijke stilte. En zeg daarbij in gedachten je ‘heilig woord’. Wat dit woord is kies jezelf. Ik noem enkele voorbeelden: Abba, Jezus, Ruach, stilte, liefde, wijsheid, Erbarmer. Het kan ook een korte zin zijn… Spreek dit woord of deze zin in gedachten uit, op lichte wijze, als een veertje waar je tegen blaast. Laat het dan weer los en wees stil. En telkens als je merkt dat je afgedwaald bent, keer terug tot dit ‘heilig woord’, spreek het uit en keer terug tot de stilte. Deze oefening zal dus in stilte plaatsvinden, en zal twintig minuten duren. Als je het geluid van de klankschaal hoort (het geluid staat op de bij het boek meegeleverde CD) kun je de oefening beëindigen.

Tot slot zet Bras alles nog even op een rijtje:

1.  Neem je meditatiehouding aan.
2.  Word je bewust van je lichaamshouding.
3.  Adem rustig in en uit en vestig je aandacht op je buik bij de ademhaling.
4.  Wees je bewust van de stilte in je lichaam.
5.  Stel je lichaam en geest dan open en spreek in gedachten je ‘heilige woord’ uit.
6.  Wees nu stil voor het mysterie van de Aanwezige.
7.  De klankschaal beëindigt de oefening” [10].  

Al wordt hier het woord “mantra” niet gebruikt, het is vervangen door de woordcombinatie “heilig woord”, maar het is exact hetzelfde als bij de meditatie in andere religies. De Bijbel kent dit soort bidden niet! De Bijbel waarschuwt zelfs tegen de vorm van bidden zoals de heidenen doen: het gebruik van ijdele of nutteloze herhalingen (Matth. 6 : 7)! Wanneer men zich zo openstelt voor de geestelijke wereld, dan stelt men zich open voor de macht van de boze, voor “de geestelijke boosheden in de lucht” (Ef. 6 : 12).

Pas op voor de wolven in schaapskleren!

Het voorgaande voorbeeld lijkt wel duidelijk, maar vele schrijvers en sprekers benaderen hun publiek voorzichtiger. Jos Douma is predikant van de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt en beveelt in zijn boeken het contemplatieve gebed en andere mystieke technieken aan, ondanks dat hij heel duidelijk termen als “gebedsmantra” vermijdt. In een nieuwsbrief citeert dhr. Geelhoed uit een boek van hem, “Jezus uitstralen”, waar Douma schrijft:

“In dit hoofdstuk wil ik je de suggestie doen om een nog kortere vorm van het Jezusgebed te beoefenen, namelijk het biddend uitspreken - in je hart of hardop - van de naam Jezus”, “We kunnen de naam van Jezus overal en op elk moment bidden”, “Om je te oefenen in dit Jezusgebed, kan het goed zijn om ook een bepaalde tijd te reserveren voor het aanroepen van deze naam.” (…) “het liefdevol en onophoudelijk noemen van de naam van Jezus is een geweldige kracht”, “Waar de heilige naam van Jezus wordt genoemd in een hart dat bidt, daar is bescherming en liefde en troost en ontferming en kracht en aanvaarding”, “Leer zo de naam van Jezus te bidden en steeds meer vervuld te worden met zijn Geest (blz. 110 - 112)” [11].

Wanneer dit oppervlakkig gelezen wordt, zeker wanneer mensen geen Bijbelkennis hebben, dan lijkt dit heel getrouw en Bijbels. Maar ondertussen leert deze man u aan om een gebedsmantra te gaan gebruiken! In een ander boek geeft Douma aanbevelingen over lichaamshouding en de ademhaling. Dit komt neer op een “Christelijke” vorm van yoga[12]. En dat wordt dan ook nog gekoppeld aan het vervuld worden met Gods Geest! Het is de vijand gelukt om de dwaalleer van de Oosterse religies met een christelijk sausje de “Christelijke” wereld binnen te brengen. Wanneer mensen hierop ingaan worden zij niet vervuld met Gods Geest, maar met “een andere geest” (2 Kor. 11 : 4), door de satan, die zich verandert in een engel des lichts (2 Kor. 11 : 14).

Lectio Divina

Een andere techniek, die veelal gebruikt wordt, is Lectio Divina. De Evangelische Omroep heeft vorig jaar bij Visie nr. 10 een brochure uitgedeeld met de titel “Stilte”. En als methode om de stilte te beoefenen wordt Lectio Divina aanbevolen. Dit is een zogenaamde meditatietechniek die nog het meest Bijbels lijkt, maar daardoor ook het meest verleidend en misleidend is[13]! Bij Lectio Divina wordt namelijk de Bijbel gebruikt! Echter bij Lectio Divina wordt de Bijbel niet gebruikt om een bepaald gedeelte te lezen, te kijken wat er staat, voor wie het is, en wat je er praktisch en leerstellig mee kunt, biddend en in afhankelijkheid van Gods Geest, maar bij Lectio Divina wordt de objectieve betekenis van het woord veranderd in een zoeken en verwachten van een speciale boodschap van God, gepaard met het ervaren van Zijn aanwezigheid. De Bijbel wordt dus een middel tot het verkrijgen van een mystieke ervaring[14]. Deze boodschap wordt als volgt verkregen: 

1.  “Neem een tekst uit de bijbel
2. Ga ontspannen zitten en laat jezelf tot rust komen. Sommige christenen concentreren zich enkele momenten op hun adem, anderen citeren op rustige wijze een geliefd “gebedswoord” of een geliefd “gebedszinnetje”. De praktijk van contemplatief gebed is een goede inleiding tot de lectio divina
3. Keer je nu naar de tekst en lees deze langzaam. Proef elk gedeelte van de tekst, luister constant naar de zachte stille stem van een zin of een woord uit het gedeelte dat zegt “ik ben voor jou voor vandaag”
4. Neem daarna het woord dat je gevonden hebt en laat het diep in je doordingen. Zie, wat het in je doet. Geeft het de tijd, kijk wat het in je losmaakt, aan emoties, gedachten, etc.
5. Spreek dan tot God. Of je woorden of beelden gebruikt is niet van belang. Geef God wat je gevonden hebt in je hart toen je het woord tot je door liet dringen.
6. Tenslotte. Rust eenvoudig in Gods omhelzing” [15].  

In deze beschrijving ziet u reeds dat Lectio Divina en contemplatief gebed nauw met elkaar verbonden zijn. Het doen van het ene, leidt tot het andere. Via Lectio Divina wordt soms het gebedswoord of heilige woord, de gebedsmantra, gevonden, waarna men met dat woord overgaat tot het herhalende, contemplatieve gebed![16]

De EO en “de weg naar binnen”

Daarnaast beveelt de EO het Jezusgebed aan, in samenwerking met het letten op de ademhaling, wordt dit ook wel het ademgebed genoemd. Het boek van Jos Douma wordt dan ook door de EO aanbevolen. We zagen reeds dat meditatie en verlichting leidt tot verhoging van het ego, tot een New Age-achtige Christus-bewustwording in het binnenste van mensen, waardoor mensen denken dat zij een stukje God zijn! Ook in de EO-brochure spreekt men over “de weg naar binnen”, men zegt: “de weg naar binnen is een langzame en moeizame weg”[17]. De EO is met een Christelijk sausje beland op de mystieke weg van de Oosterse religies!

Medema en de contemplatieve weg

En niet alleen de EO. In februari van dit jaar is uitgeverij Medema gestart met een nieuw blad: “Bodem”. De hoofdredacteur is H.P. Medema. Het thema van het eerste nummer is “spiritualiteit”. Douma heeft er een artikel in! Maar ook Kick Bras, de dominee uit de PKN, die zich in “Bodem” voorzichtig uitdrukt over contemplatief bidden, maar in zijn eigen boeken, zoals we gezien hebben, weldegelijk het gebruik van de “heilige woorden”, de gebedsmantra’s propageert. Verder komt Victor van Heusden aan het woord. Hij is voormalig directeur van Youth for Christ, tegenwoordig is hij directeur van bezinningshuis de Spil. In de Spil komt men op sokken de kapel binnen, er zijn knielbankjes, Taizé liederen, er brandt een christuskaars, en er zijn twee belangrijke iconen. In de Spil onderwijst men Lectio Divina. Van Heusden vertelt dat hij door bezoeken aan Taizé op de contemplatieve weg is belandt. Taizé is overigens een spiritueel centrum, waar het ware Evangelie, het behoud uit genade door het geloof in het Volbrachte Werk van Jezus Christus, niet gebracht wordt, maar waar mensen door meditatie e.d. toch zeggen “God” te ervaren[18]. Ook Ouweneel is op de contemplatieve weg. In zijn nieuwsbrief vertelt dhr. Geelhoed hoe Ouweneel in zijn boek “Nachtboek van de ziel” vertelt dat hij met behulp van oosters-orthodoxe mystiek, vermengd met gedachten uit de psychologie van Carl Jung, tot een geestelijke ervaring is gekomen die hij het ontdekken en integreren van zijn vrouwelijke “ik” heeft genoemd[19].

Henri Nouwen

Een andere schrijver, die in Evangelische kring tegenwoordig veel gelezen wordt, is Henri Nouwen. Hij was Rooms-katholiek priester. Henri Nouwen verkondigt in zijn boeken absoluut niet het Bijbelse Evangelie. Ook hij zet aan tot het contemplatieve gebed. Zo heeft Nouwen visioenen gekregen van Jezus en Maria, maar ook van Ramakrishna en de Dalai Lama[20]. En ondanks dat vinden zijn boeken gretig aftrek, ook onder Evangelische Christenen! Ook in de eerder genoemde cursus van Koinonia worden de boeken van Henri Nouwen gebruikt[21].

Andere contemplatieve technieken

We hebben een aantal on-Bijbelse technieken besproken, waarmee mensen “God” proberen te ervaren. Maar er zijn er nog veel meer. We noemen er nog een paar[22]:

·        Een labyrint lopen, als een meditatieve oefening en spirituele ervaring. 

·        Het gebruik van gewaden, halfduistere ruimten, kaarsjes, etc.  (Zie b.v. Taizé) 

·        Bidden bij iconen. 

·        Soaken, soaking prayer. Dit is een nieuwe trend uit Toronto. Mensen “vallen” niet “in de Geest”, maar gaan alvast op de grond liggen. Er wordt zachte aanbiddingsmuziek opgezet. Mensen worden aangemoedigd zich op Jezus te concentreren. Men zegt: “Kom Heilige Geest”, en wacht in een ontvankelijke houding, men bidt niet, probeert op geen enkele manier te helpen, maar men ontspant zich alleen. Het is de bedoeling dat men God en Jezus gaat ontmoeten in de Heilige Geest. De bedoeling is om stil te zijn in Gods aanwezigheid. In Den Haag heeft Nederland reeds een speciaal Soaking Center. 

·        Een “christelijke” vorm van yoga. 

·        Meditatie in allerlei vormen. Zie b.v. de meditatietechnieken die Richard Foster aanbeveelt. Foster is de peetvader van de evangelische contemplatieve beweging. Hij was de eerste die evangelische en protestantse mensen contemplatieve technieken leerde. 

·        Visualisatie, geleide verbeelding, b.v. Jezus visualiseren en dan luisteren wat de gevisualiseerde Jezus tot je zegt.

·        Dans, als methode om het goddelijke te bereiken en te ervaren. 

·        Rituelen, als weg tot Godservaring, waaronder de eucharistie, de mis. 

·        Worship, ontspoorde aanbidding (repetitief zingen, zweven, passief overgeven). 

·        Muziek (b.v. de ijle “etherische” gregoriaanse zang). 

·        Stil worden, de stilte beoefenen, in de stilte gaan, in stilheid wachten op boodschappen van God, momenten van stilte in samenkomsten.

Zo was ik een aantal jaar geleden in een Volle Evangeliegemeente. In gebed werd opeens het volgende gezegd: “U heeft uw ogen gesloten. Stelt u zich voor dat u het kruis van Christus voor u opgericht ziet. Leg al uw zonden op dat kruis, en geloof dat Jezus zo uw zonden van u afneemt.” Maar de Heere Jezus heeft onze zonden eenmaal in Zijn lichaam weggedragen aan het kruis (Hebr. 10 : 10; 1 Petr. 2 : 24). Dat kruis was echt! Niet gevisualiseerd! Dat is gebeurd, het is volbracht. Dat mogen wij in geloof aannemen en op grond daarvan reinigt Zijn vergoten bloed ook ons nu! Als u uw zonden niet in Jezus’ Naam aan de Vader belijdt, maar uw zonden op een “luchtkasteel” legt, dan worden zij niet weggedaan! Wee de mensen die door zo’n “luchtkasteel” “tot bekering” zijn gekomen!

De oorsprong van het contemplatieve christendom

Waar komt het contemplatieve christendom vandaan? Lectio Divina is afkomstig uit de Rooms-katholieke Kerk. Het centrerend of contemplatief gebed is terug te voeren op St. Joseph Abbey (de Abdij van sint Jozef) in het plaatsje Spencer in de staat Massechuset in de Verenigde Staten, rond 1970/1980 na Chr. Op het Tweede Vaticaans Concilie werden de katholieken opgeroepen om meer kennis te krijgen van andere godsdiensten, en om de weg van contemplatief gebed te laten herleven. De Rooms-katholieke Kerk kent namelijk een verleden waarin mystici een duidelijke rol hebben gespeeld. Drie monniken van de St. Joseph Abbey, Keating, Meninger en Penninton, begonnen aan een intensieve dialoog met leiders uit andere wereldgodsdiensten. Zij kregen les van een oosterse zen meester. Hij leerde de monniken de theorie en de praktijk van zen meditatie. Tevens kregen de monniken les in transcendente meditatie. Keating legde andere monniken de volgende vraag voor: “Kunnen wij de christelijke traditie in een vorm gieten die haar toegankelijk maakt voor mensen die vandaag in een actieve bediening staan en voor jonge mensen die zijn onderwezen in een oosterse techniek en die we wellicht kunnen inspireren om terug te keren naar hun christelijke wortels, als we hen duidelijk kunnen maken dat er ook in de christelijke traditie iets dergelijks bestaat?”[23] We weten hoe de huidige Protestantse en Evangelische kerken en organisaties samenwerken met de Rooms-katholieke Kerk, en hoe zij Roomsen ook klakkeloos broeders en zusters in het geloof noemen. Via deze weg heeft het contemplatieve gebed ook ingang gevonden bij de Reformatoren en de Evangelischen!

Bestaat er Bijbelse meditatie?

Misschien dat iemand zegt: “Maar meditatie is toch niet fout, ook binnen het Christendom kennen we toch al heel lang het begrip meditatie?” Het woord “meditatie” werd (en wordt) in de kerken inderdaad wel gebruikt, maar het komt niet voor in onze Statenvertaling. Toch komen we het in de Engelse King James 1611 tegen. We lezen bijvoorbeeld in Jozua 1 : 8 het volgende: “This book of the law shall not depart out of thy mouth; but thou shalt meditate therein day and night, that thou mayest observe to do according to all that is written therein: for then thou shalt make thy way prosperous, and then thou shalt have good success”. In de Nederlandse Statenvertaling staat daar geschreven: “Dat het boek dezer wet niet wijke van uw mond, maar overleg het dag en nacht, opdat gij waarneemt te doen naar alles, wat daarin geschreven is; want alsdan zult gij uw wegen voorspoedig maken, en alsdan zult gij verstandelijk handelen”. In het Engels lezen we: “meditate”, ofwel: “mediteer”, in het Nederlands lezen we: “overleg”. Het Bijbelse mediteren is dus niet een uzelf ontledigen, niet uw geest uitschakelen en wachten op een boodschap, maar Bijbels mediteren is een u richten op de dingen van de Heere, de dingen van de Heere overleggen, overdenken! En dat is iets wat u kunt doen terwijl u loopt, terwijl u werkt, terwijl u auto rijdt, terwijl u eet, etc. De hele dag!

In Psalm 119 : 97 – 99 lezen we: “Hoe lief heb ik Uw wet! Zij is mijn betrachting [= overdenking = meditatie] de ganse dag. Zij maakt mij door Uw geboden wijzer, dan mijn vijanden zijn, want zij is in eeuwigheid bij mij. Ik ben verstandiger dan al mijn leraars, omdat Uw getuigenissen mijn betrachting [= overdenking = meditatie] zijn”. We zien dus dat overdenking samengaat met verstand! Het is dan ook niet voor niets dat we in het Nieuwe Testament de ons bekende oproep vinden: “Benaarstig u, om uzelf Gode beproefd voor te stellen, een arbeider, die niet beschaamd wordt, die het Woord der waarheid recht snijdt”. Wij komen niet beschaamd uit, wanneer we arbeiders zijn in het Woord van God, en dat Woord vervolgens recht snijden! Arbeiden kan niet buiten ons verstand om! Het volgende gedeelte gaat weliswaar over het gebruik van vreemde talen in de gemeente, maar het geeft wel het belang van het verstand aan. In 1 Kor. 14 : 19 – 20 lezen we: “Maar ik wil liever in de gemeente vijf woorden spreken met mijn verstand, opdat ik anderen moge onderwijzen, dan tienduizend woorden in een vreemde taal. Broeders wordt geen kinderen in het verstand, maar zijt kinderen in de boosheid, en wordt in het verstand volwassen”.

We worden niet voor niets op verschillende plaatsen opgeroepen om waakzaam te zijn. In 1 Thess. 5 : 6 lezen we: “Zo laat ons dan niet slapen, zoals de anderen, maar laat ons waken, en nuchter zijn”.

Wees gewaarschuwd!

Bijbels bidden is dus heel wat anders dan contemplatief gebed. U mag de hemelse Vader in de Naam van de Heere Jezus heel gewoon, heel nuchter, zeggen wat u op uw hart hebt. Hij hoort u. Net zo als de Heere Jezus heel gewoon met de Vader sprak in een gebed als bijvoorbeeld het Onze Vader (Matth. 6 : 9 – 13). Christenen die met het contemplatieve christendom in zee gaan, hebben zich niet alleen Gods Woord laten afpakken, maar hebben zich door een ander trucje, van dezelfde vijand, ook nog eens laten vervullen met een verkeerde geest! We mogen gewaarschuwd zijn met Ef. 6 : 11 en 13: “Doet aan de gehele wapenrusting Gods, opdat gij kunt staan tegen de listige omleidingen van de duivel. (…) Daarom neemt aan de gehele wapenrusting Gods, opdat gij kunt weerstaan in de boze dag, en alles verricht hebbende, staande blijven”.

Voor meer informatie (en toetsing aan de Bijbel) over contemplatief gebed, wordt u verwezen naar de site van dhr. Geelhoed: http://www.solcon.nl/apgeelhoed/contemgebed.index.htm .

Voor meerdere onderwerpen (mystiek, new age, gemeentegroei-beweging, alphacursus, etc.) op de site van dhr. Geelhoed: http://www.solcon.nl/apgeelhoed/belond3.htm .

[1]  ‘Nieuwsbulletin nr. 10’, A.P. Geelhoed, 9-10-2006.

[2]  http://www.solcon.nl/schriftgezag/htmldoc/stil1.htm.

[3]  ‘Cursus pastorale hulpverlening 1^e jaar’, Koinonia, bureau voor pastorale en psychosociale hulpverlening, paragraaf 7.1.2 en 7.1.3.

[4]  ‘Over contemplatief christendom, Nieuwsbrief nr. 19’, A.P. Geelhoed, 26-3-2008.

[5]  ‘Larson’s New Book of Cults’, Bob Larson, Tyndale House Publishers, Inc. Wheaton, Illinois, USA, 1982, blz. 40.

[6]  Idem, blz. 41.

[7]  ‘Larson’s New Book of Cults’, Bob Larson, Tyndale House Publishers, Inc. Wheaton, Illinois, USA, 1982, blz. 41.

[8]  Idem, blz. 54.

[9]  ‘Over contemplatief christendom, Nieuwsbrief nr. 19’, A.P. Geelhoed, 26-3-2008.

[10] ‘Over contemplatief christendom, Nieuwsbrief nr. 19’, A.P. Geelhoed, 26-3-2008.

[11] ‘Nieuwsbulletin nr. 10’, A.P. Geelhoed, 9-10-2006.

[12] Idem.

[13] ‘Het is zover. Het contemplatieve christendom wordt mainstream, Nieuwsbulletin nr. 15’, A.P. Geelhoed, 31-3-2007.

[14] http://www.solcon.nl/schriftgezag/htmldoc/lectiowatis.htm.

[15] Idem.

[16] ‘Het is zover. Het contemplatieve christendom wordt mainstream, Nieuwsbulletin nr. 15’, A.P. Geelhoed, 31-3-2007.

[17] ‘Het is zover. Het contemplatieve christendom wordt mainstream, Nieuwsbulletin nr. 15’, A.P. Geelhoed, 31-3-2007.

[18] ‘Over contemplatief christendom, Nieuwsbrief nr. 19’, A.P. Geelhoed, 26-3-2008.

[19] Idem.

[20] http://www.solcon.nl/apgeelhoed/htmldoc/bio.nouwen.eigenst.htm.

[21] In het eerste cursusjaar (2003) staat “Kun je de beker drinken? De uitdaging van het geestelijk leven” van Henri Nouwen op de boekenlijst.

[22] ‘Nieuwsbrief nr. 10’, A.P. Geelhoed, 9-10-2006.

[23] http://www.solcon.nl/schriftgezag/htmldoc/oorsprongcon1.htm.